Persoonlijke ontwikkeling en de rechterhersenhelft

23 februari 2024

In dit artikel wil ik graag mijn gedachten met jou delen over persoonlijke ontwikkeling en de rechterhersenhelft. Een artikel dat je absoluut moet lezen als je uit je gebaande pad wilt stappen. Naast de werking van de rechterhersenhelft, gaat dit artikel ook over hoe je iets goed en efficiënt kan leren en wat persoonlijke ontwikkeling voor jou kan betekenen.

Als personal coach met focus op persoonlijk leiderschap vind ik het belangrijk dat ik me regelmatig bezig hou met mijn eigen persoonlijke ontwikkeling en ga ik daarvoor naar verschillende seminars, retraites en collegiale intervisie. Waarmee ik mijn coachees optimaal kan ondersteunen in hun ontwikkelingsproces.

De term “Persoonlijke Ontwikkeling” kent verschillende definities. Om dit artikel te schrijven heb ik een paar boeken van de plank gehaald en op het internet gesurft naar “Persoonlijke Ontwikkeling”. Onder andere kwam ik deze twee definities tegen:

Alles rondom de ontwikkeling van het zelfbewustzijn, de identiteit, het eigen talent en potentieel, het vergroten van de kwaliteit van het leven en het realiseren van dromen en aspiraties.

De definitie van persoonlijke ontwikkeling is het proces waarbij individuen hun kwaliteiten, vaardigheden, kennis, talenten en mogelijkheden verbeteren om hun persoonlijke doelen te bereiken, zowel op persoonlijk als professioneel vlak. Dit kan onder meer inhouden: zelfreflectie, groei van zelfbewustzijn, het aanleren van nieuwe vaardigheden, het overwinnen van belemmerende overtuigingen, het vergroten van zelfvertrouwen en het streven naar persoonlijke groei en voldoening.

Behoorlijk rationele definities die mij niet direct raken. Maar wel duidelijk laten zien hoe groot het speelveld van persoonlijke ontwikkeling is, met als gevaar dat het een beetje een buzzword kan worden.

Dat werd ook wel een beetje bevestigd door wat ik verder vond op mijn digitale zoektocht. Namelijk allerlei soorten vaardigheden en leiderschapsprogramma’s of trainingen rondom zaken als: “wat te doen als je vastloopt in je persoonlijke ontwikkeling?”, “Hoe kan ik op een assertieve, toch prettige wijze, mijn doelstellingen halen?”, “Hoe vergroot ik mijn effectiviteit” en “Hoe kan ik een goede gesprekspartner worden?”.

Zeker goede opleidingen en trainingen. Een aantal heb ik uitgebreid bekeken en ervan geleerd. Echter is dat niet wat ik zocht, want wat ik las was voornamelijk gericht op hoe je je beter kan manifesteren in het bedrijfsleven. Dit artikel gaat over persoonlijke ontwikkeling. Deze ontwikkeling hoeft niet direct aan het bedrijfsleven of de ratio gekoppeld te zijn.

Zelfbewustzijn is een essentieel aspect van persoonlijke ontwikkeling en kan worden gezien als het bewust zijn van je eigen identiteit, acties, waarden, talenten en impact op anderen. Het is een diepgaand besef van wie je bent en wat je belangrijk vindt in het leven. Om zelfbewustzijn te cultiveren en te onderhouden zijn er verschillende benaderingen, zoals zelfreflectie, psychologische modellen, yoga en meditatie, creatieve expressie en interpersoonlijke relaties.

Zelfreflectie

Een essentiële methode voor zelfbewustzijn is regelmatige reflectie op gedachten, gevoelens, ervaringen en gedrag. Dit kan via dagboeken, meditatie of simpelweg stilte in momenten van rust.

Psychologische modellen

Het begrijpen van psychologische modellen zoals die van Abraham Maslow kunnen helpen om inzicht te krijgen in de diverse niveaus van menselijke behoeften en motivatie. Dit kan je helpen om je eigen doelen, verlangens en drijfveren beter te begrijpen.

Yoga en meditatie

Yoga en meditatie zijn eeuwenoude praktijken voor innerlijke rust, focus en zelfbewustzijn. Door regelmatige beoefening hiervan kom je meer in contact met je innerlijke wereld en word je je bewuster van gedachten en emoties.

Creatieve expressie

Creatieve activiteiten zoals schilderen, schrijven, dansen of musiceren kunnen bijdragen aan zelfbewustzijn. Ze bieden een uitlaatklep om jezelf diepgaand uit te drukken en zo inzicht te krijgen in je gevoelens, verlangens en persoonlijkheid.

Interpersoonlijke relaties

Het aangaan van diepgaande gesprekken en het delen van ervaringen met anderen kan ook bijdragen aan zelfbewustzijn. Door feedback te ontvangen van mensen die dicht bij je staan, kun je je bewust worden van blinde vlekken en groeimogelijkheden.

 

 

De rechterhersenhelft

Hierbij twee benaderingen om zelfbewustzijn te cultiveren en/of te onderhouden; het creatieve gebruik van de rechterhersenhelft en het psychologische model van Maslow. Het psychologische model van Maslow kan je helpen om je eigen doelen, verlangens en drijfveren beter te leren kennen.

Met het creatieve gebruik van de rechterhersenhelft wil je graag iets nieuws leren of juist iets beter leren doen. Als je dit graag zelf wilt of je bent door iemand geïnspireerd, leer je onbewust een deel van jouw rechterhersenhelft in te zetten. Hierdoor ontstaat eventueel meer balans tussen werk en privé, en het functioneren van jouw hersenen. 

Het leren spelen van een muziekinstrument, zoals een gitaar, waarbij het aanleren van akkoorden en het produceren van de juiste klanken je intrinsiek motiveert om verder gitaar te leren spelen. Of het streven naar een technische verbetering in golf, door te werken aan je houding en de perfecte swing, gedreven door het verlangen naar de perfecte slag.

In het begin zal het niet makkelijk zijn. Het vergt tijd en doorzettingsvermogen. Maar de voldoening die voortkomt uit het zien van vooruitgang zal je aansporen om door te zetten. Bijvoorbeeld die eerste noot die je met je gitaar speelt, de prachtige toon die jij maakt of die bal die niet naar rechts of links vliegt, maar de richting opgaat die jij wil. Dat zijn heerlijjke momenten. Deze vorm van ontwikkeling maakt gebruik van de rechterhersenhelft, waar gevoelens en creativiteit huizen of wachten tot ze worden aangesproken.

In het begin lukt het natuurlijk nooit zoals je het eerder had bedacht. Het kost meer tijd dan je dacht. Het valt tegen, want dat ene akkoord is echt niet zo makkelijk te pakken, om de zuivere toon te kunnen spelen. Of het raken van de bal op zo'n manier dat je geen slice ballen meer slaat. Echter, je bent niet voor niets begonnen en je zet je beste beentje voort, je zet door. Want het verlangen om ..... is nu eenmaal aangewakkerd. Niet dat het er meteen is, maar door vol te houden, worden de klanken van de gitaar mooier en sla je af ten toe een prachtige bal zonder slice, waardoor je minder ballen in het water slaat of out of bounds.

In de genoemde voorbeelden wordt gebruik gemaakt van de rechterhersenhelft, deze bevat meer het gevoelsleven en daar huist ook onze creativiteit. Aan de voorkant van de rechterhersenhelft ontstaan nieuwe mogelijkheden, beelden en concepten. Daar wordt de omgeving onderzocht. De achterkant van de rechterhersenhelft richt zich meer op harmonie, samen en verbindingen.

Tegenover de linkerhersenhelft die het vermogen bevat om logisch te redeneren, structuur aan te brengen. Wordt linksvoor vooral logisch gekeken, gelden principes en daar worden kritische analyses gemaakt. Tegenover de achterkant van de linkerhersenhelft waar het praktisch is, aan de slag, actie, feiten en routines.

Overigens heeft iedereen een rechterhersenhelft en is dus in staat om aan haar of zijn creatieve kant te werken.

 

Theorie van Maslow

Maslow's piramide is gebaseerd op zijn motivatietheorie uit 1943. Het ordent menselijke behoeften in een hiërarchie, waarbij hogere behoeften pas naar voren komen, waar gemaakt kunnen worden, als lagere behoeften zijn vervuld. De vijf treden zijn: fysiologische behoeften, veiligheid, sociale acceptatie, waardering en uiteindelijk zelfontplooiing.

Een voorbeeld is Kjeld Nuis, die ondanks ziekte en een val, onder andere de cruciale bochten op het WK schaatsen analyseerde, waarmee hij er voor zorgde dat hij ontspannen kon presteren. Ook voelde hij zich veilig om aan deze wedstrijd mee te doen, wist hij dat anderen ook in hem geloofde en hem als sporter zeer waarderen. Daardoor kon hij met groot vertrouwen zichzelf verder ontplooien. Hij won namelijk twee grote wedstijden onder uitdagende omstandigheden op het WK in Calgary. Hij werd tweede op de 1.500 meter en derde op de 1.000 meter schaatsen. 

 

 

Persoonlijk Ontwikkelen of het geitenpaadje .....

Het komt voor dat mensen vijftien jaar of meer bij een bepaald bedrijf werken en steeds hetzelfde soort werk uitvoeren. Wellicht denk je dan direct aan lopende band werk, dat kan, echter beschouw ik in dit artikel juist specilaisten in een bepaald soort werk of die een bepaalde rol hebben in een bedrijf. Zij voeren deze rollen vaak uit met behulp van hun ratio of een groot deel van hun ratio. De kennis en ervaring in dit specifieke werk groeit, waardoor er steeds meer sprake kan zijn van baanzekerheid en het daarbij behorende salaris.

Als je dan naar Maslow kijkt levert dat zekerheid of veiligheid op en wordt de behoefte om te veranderen, je persoonlijk te ontwikkelen, steeds kleiner. De kans bestaat dat je in het welbekende geitenpaadje bent terrecht gekomen, en je veel zaken op de automatische piloot uitvoert. Hier is de linkerhersenhelft (de feitelijke kant van de hersenen) aan het werk. Routines, procedures en kritisch toezicht op zaken.

Het zorgt dat je hersenen minder in balans zijn. De rechterhersenhelft schreeuwt om aandacht en wil ook een rol spelen in jouw leven. Het positieve voorbeeld van Kjeld Nuis, waarin hij de hiearchie van Maslow doorliep om zich te kunnen ontplooiien en ontspannen prachtige resultaten wist te realiseren, geldt niet alleen voor de sportwereld, of andere creatieve werelden. Nee, dit kan ook werken voor mensen die onbewust in een geitenpaadje lopen. 

Kort samengevat wil ik in dit artikel de rol van de rechterhersenhelft laten zien als het gaat om persoonlijke ontwikkeling, waarbij creatieve activiteiten worden benadrukt als een manier om zelfbewustzijn te vergroten. Voorbeelden, zoals het leren van een muziekinstrument of het verbeteren van een sporttechniek laten zien, hoe het proces van leren en groeien intrinsiek gemotiveerd wordt door creativiteit en gevoel.